Świadoma zgoda: kiedy zgoda jest ważna a kiedy nie?

Przed przeprowadzeniem zabiegu medycznego, pacjent musi być dobrze poinformowany o tym, co się wydarzy, jakie są związane z tym ryzyko i jakie istnieją alternatywy. To nazywa się świadoma zgoda. Bez dobrej informacji, pacjent nie może dać przemyślanej zgody. W tym blogu wyjaśniamy, co oznacza świadoma zgoda, kiedy zgoda jest ważna i kiedy nie oraz co możesz zrobić, jeśli jesteś niewystarczająco poinformowany.

Czym jest świadoma zgoda?

Założeniem w świecie medycznym jest to, że pacjent sam decyduje o swoim leczeniu. Dlatego istotne jest, aby pacjent rozumiał, na czym polega zabieg, jakie ryzyko z nim się wiąże i jakie są alternatywy.
Świadoma zgoda oznacza zatem: zgodę na podstawie pełnej i zrozumiałej informacji.

Lekarz musi wyjaśnić:

• Charakter i cel zabiegu;

• Możliwe ryzyko i powikłania;

• Szansę na sukces lub powrót do zdrowia;

• Alternatywy, w tym czekanie lub odmowa leczenia;

• Konsekwencje odmowy leczenia.

Dopiero po udzieleniu i zrozumieniu tych informacji zgoda może być ważna.

Podstawa prawna świadomej zgody

Prawo do informacji i zgody jest uregulowane w artykule 7:448 Kodeksu Cywilnego. Mówi on, że pracownik służby zdrowia musi poinformować pacjenta „w przejrzysty sposób” o planowanym zabiegu i spodziewanych konsekwencjach lub ryzyku.

Ponadto prawo stanowi, że lekarz ma obowiązek prowadzenia prawidłowej dokumentacji medycznej, w której są rejestrowane te informacje.
Więcej na ten temat przeczytasz w naszym blogu Dokumentacja medyczna: wgląd, kopia i korekta.

Kiedy zgoda nie jest ważna?

Zgoda nie jest ważna, jeśli pacjent nie został poinformowany, lub został nieprawidłowo poinformowany. Może się to zdarzyć na różne sposoby, na przykład:

• Lekarz nie powiedział, jakie ryzyko wiąże się z zabiegiem;

• Nie rozmawiano o alternatywnych metodach leczenia;

• Szansa na powikłania była zbagatelizowana;

• Pacjent był naciskany do wyrażenia zgody;

• Zgoda została wyrażona bez zrozumienia informacji.

Jeśli lekarz naruszył obowiązek informacyjny, zabieg może zostać uznany za bezpodstawny. Jeśli pacjent doznał w wyniku tego szkody, może być mowa o odpowiedzialności medycznej. Więcej na ten temat przeczytasz w naszym blogu Odpowiedzialność medyczna w Holandii: prawa pacjentów i droga do odszkodowania.

Znaczenie dowodów: co jest w Twojej dokumentacji?

W sprawie o odpowiedzialność kluczowe jest dokumentacja medyczna. Musi w niej być zawarte, jakie informacje zostały przekazane, czy podpisano formularz świadomej zgody i czy są notatki z rozmów z lekarzem.

Jeżeli te informacje nie są dostępne, obciążenie dowodowe często spada na pracownika służby zdrowia.
Możesz zażądać udostępnienia dokumentacji od szpitala lub osoby przeprowadzającej zabieg. Jak to zrobić, krok po kroku, przeczytasz w naszym blogu Dokumentacja medyczna: wgląd, kopia i korekta.

Konsekwencje naruszenia świadomej zgody

Jeśli okaże się, że nie byłeś odpowiednio poinformowany, lekarz lub szpital mogą być odpowiedzialne za szkodę wynikającą z tego. Na przykład, mogło to nastąpić, ponieważ przy prawidłowej informacji nie wyraziłbyś zgody na leczenie, lub ponieważ wybrałbyś alternatywę z mniejszym ryzykiem.

W takim przypadku można zażądać odszkodowania, składającego się z:

• Szkody majątkowej – koszty medyczne, utrata dochodów, koszty dojazdu, pomoc w gospodarstwie domowym;

• Szkody niemajątkowej (odszkodowanie za doznaną krzywdę) – odszkodowanie za ból, smutek i utratę radości z życia.

W naszym blogu Jak obliczyć odszkodowanie za doznaną krzywdę? przeczytasz, jak ustala się wysokość odszkodowania za doznaną krzywdę.

Powszechne nieporozumienia

• Podpisanie formularza zgody nie oznacza automatycznie, że wyrażono świadomą zgodę.

• Wymagane jest także wyjaśnienie ustne – informacje pisemne same w sobie nie są wystarczające.

• Fakt, że ryzyko jest opisane w broszurze, nie zwalnia lekarza z obowiązku osobistej dyskusji na ten temat.

• Nie każde powikłanie jest błędem; musi dojść do naruszenia obowiązku informacyjnego i udowodnionej szkody.

Praktyczny przykład

Pacjent otrzymał przed operacją tylko standardową broszurę z ogólnymi ryzykami. Podczas zabiegu wystąpiło powikłanie, które nie było opisane w broszurze i o którym nie rozmawiano. Pacjent twierdził, że przy prawidłowej informacji nie wyraziłby zgody na operację. Sędzia orzekł, że szpital naruszył obowiązek informacyjny i przyznał odszkodowanie.

Co możesz zrobić, jeśli uważasz, że nie jesteś dobrze poinformowany?

1. Poproś o swoją dokumentację medyczną.

2. Zapisz, co zostało powiedziane podczas rozmów z lekarzami.

3. Skontaktuj się ze specjalistą ds. odszkodowań za szkody osobowe.

4. Pozwól ocenić, czy doszło do naruszenia obowiązku informacyjnego.

Nasi adwokaci pomogą Ci zabezpieczyć swoje prawa i podjąć właściwe kroki w kierunku odszkodowania.

Dlaczego Arslan Advocaten?

W Arslan Advocaten regularnie prowadzimy sprawy, w których naruszono obowiązek informacyjny. Współpracujemy z niezależnymi doradcami medycznymi i dbamy o to, aby Twoja dokumentacja była kompletna. Nasze usługi są bezpłatne dla ofiar, ponieważ koszty odzyskujemy od strony odpowiedzialnej.

Dzięki temu masz pewność, że otrzymasz to, na co masz prawo – bez ryzyka finansowego.